Στο πλαίσιο της συνάντησής του με τον Πρωθυπουργό της Ιρλανδίας, Micheál Martin, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη στείλει ανθρώπους στη Ρωσία, προκειμένου να οριστικοποιηθεί η κατάπαυση πυρός με την Ουκρανία.
«Πλέον είναι στα χέρια της Ρωσίας» σχολίασε για την πρόταση εκεχειρίας διάρκειας 30 ημερών που συμφώνησαν ΗΠΑ – Ουκρανία στη Σαουδική Αραβία την Τρίτη. Τόνισε πάντως ότι «έχουμε κάποια θετικά μηνύματα για την κατάπαυση του πυρός».
Το σημείο-κλειδί της κοινής δήλωσης που δημοσιεύθηκε με το πέρας της συνάντησης των δύο πλευρών στη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας ήταν πως η Ουκρανία είναι πρόθυμη να «θέσει σε εφαρμογή μία άμεση, προσωρινή κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών που μπορεί ωστόσο να επεκταθεί».
Αυτό πάει ένα βήμα παραπέρα την προηγούμενη πρόταση της Ουκρανίας για μια αρχική κατάπαυση του πυρός από αέρος και θάλασσα, πρόταση η οποία ωστόσο δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα διακοπούν και οι εδαφικές εχθροπραξίες. Μιλώντας σε δημοσιογράφους, έξω από τον Λευκό Οίκο μετά τις συζητήσεις της Τρίτης, ο Ντόναλντ Τραμπ είπε ότι η συμφωνία αφορά σε «ολική κατάπαυση του πυρός».
Μεγάλο μέρος των συνομιλιών αφορούσε στην αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας, μετά την καταστροφική συνάντηση Τραμπ – Ζελένσκι στις 28 Φεβρουαρίου στον Λευκό Οίκο. Η συνάντηση-φιάσκο οδήγησε το Λευκό Οίκο στην απόφαση να αναστείλει την χορήγηση στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, ανάμεσά τους και τις παραδόσεις πυρομαχικών, αλλά και τη διακοπή ανταλλαγής πληροφοριών με την Ουκρανία. Υπό αυτή την έννοια, οι συνομιλίες αποτέλεσαν επιτυχία για την Ουκρανία. Στην κοινή δήλωση αναφέρεται πως η Ουάσινγκτον «θα άρει άμεσα την παύση της ανταλλαγής πληροφοριών και θα συνεχίσει την βοήθεια ασφαλείας προς την Ουκρανία».
Όπως αναφέρει ο Guardian όμως, το βασικό σημείο που ζήτησε ο Ζελένσκι ήταν η παροχή εγγυήσεων ασφαλείας από τους Αμερικανούς, ειδικά όσον αφορά σε μία δέσμευση για προστασία της χώρας, ειδικά στην περίπτωση όπου η Ρωσία ανακαλούσε την κατάπαυση του πυρός ή μία ειρηνευτική συμφωνία. Η φράση «εγγυήσεις ασφαλείας» δεν αναφέρεται στην κοινή δήλωση. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χαιρέτισε την πρόοδο των συζητήσεων στη Τζέντα ωστόσο επισήμανε ότι το Κίεβο χρειάζεται ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας. Ο Ζελένσκι δήλωσε αργά το βράδυ της Τρίτης, πως αυτές οι εγγυήσεις θα συμφωνηθούν σε μεταγενέστερα.
Από πλευράς του, ο Τραμπ εκμεταλλευόμενος την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, πίεσε τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι να υπογράψει μια συμφωνία που θα παραχωρούσε στις ΗΠΑ το 50% των μετοχών στα έσοδα από την πώληση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας. Ο Πρόεδρος της Αμερικής εξοργίστηκε που ο Ζελένσκι δεν εμφανίστηκε στον Λευκό Οίκο έχοντας ήδη υπογράψει την συμφωνία, γεγονός που καθόρισε και την έκβαση της επεισοδιακής συνάντησης. Στην συνάντηση της Τζέντα αναμενόταν ο Ζελένσκι να υπογράψει τη συμφωνία ως μία κίνηση καλής θέλησης προς την Ουάσινγκτον αλλά φαίνεται πως ο Ουκρανός ηγέτης πέτυχε να εξασφαλίσει μια σύντομη αναβολή.
Σύμφωνα με την κοινή δήλωση οι δύο πρόεδροι «συμφώνησαν να συντάξουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα μία πιθανή προσωρινή συμφωνία για την ανάπτυξη των ορυκτών πηγών της Ουκρανίας».
Σύμφωνα με την κοινή δήλωση, η κατάπαυση του πυρός θα περιλαμβάνει την ανταλλαγή κρατουμένων πολέμου, την απελευθέρωση πολιτών που κρατούνται και την επιστροφή παιδιών από την Ουκρανία που μεταφέρθηκαν με τη βία στη Ρωσία.
Πριν ξεκινήσουν οι συνομιλίες, ο Ρούμπιο προειδοποίησε το Κίεβο πως θα χρειαστεί να προβεί σε παραχωρήσεις εδαφικού επιπέδου, μεταξύ άλλων. Ωστόσο, όπως αναφέρει Ουκρανός αξιωματούχος, κατά τη διάρκεια της συνάντησης δεν υπήρξαν αναφορές στα εδαφικά. Το θέμα είναι βέβαιο ότι θα τεθεί, ωστόσο, εάν ξεκινήσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για μια μόνιμη διευθέτηση της ειρήνης.
Η κοινή δήλωση ανέφερε ότι οι Ουκρανοί επιθυμούν τη συμμετοχή «Ευρωπαίων εταίρων» στην ειρηνευτική διαδικασία. Ωστόσο, δεν είναι σαφές ότι η αμερικανική πλευρά συμφώνησε σε αυτό το σημείο.
Σε τηλεοπτική του δήλωση μετά τη συνάντηση, ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι είπε ότι η Ουκρανία δεσμεύεται για την ειρήνη, ωστόσο είναι ευθύνη των ΗΠΑ να πείσουν τη Ρωσία να κάνει το ίδιο.
Ο Μάρκο Ρούμπιο, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ που ηγείτο των συνομιλιών με την ουκρανική πλευρά στη Σαουδική Αραβία είπε ότι πλέον «η μπάλα είναι στο γήπεδο της Ρωσίας».
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα αναγκαστεί τώρα να αποφασίσει για το αν θα συμφωνήσει σε μία προσωρινή κατάπαυση του πυρός ή θα ρισκάρει τις σχέσεις του με την νέα ηγεσία Τραμπ.
