Στις 28 Φεβρουαρίου 2025, δύο γεγονότα με παγκόσμια απήχηση συνέβησαν: εγχώρια, οι μαζικές κινητοποιήσεις για την τραγωδία των Τεμπών και σε διεθνές επίπεδο, η συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, και όλα αυτά σε μία περίοδο που χαρακτηρίζεται από πολλαπλές αποσταθεροποιήσεις. Η έρευνα της Metron Analysis, που παρουσιάστηκε στο 8ο ετήσιο συνέδριο του Κύκλου Ιδεών, επιχειρεί να αναλύσει αυτό το ασταθές περιβάλλον. Η έρευνα επικεντρώνεται στο ερώτημα εάν η Ελλάδα, η Ευρώπη και η Δύση βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σημείο.
Συγκεκριμένα, η έρευνα προσπαθεί να καταγράψει τα συναισθήματα των πολιτών, στα οποία κυριαρχεί η Απαισιοδοξία (49% στις συνολικές αναφορές) και ο Θυμός (43%). Επίσης καταγράφει τα κύρια προβλήματα που απασχολούν τους πολίτες, όπως είναι η Οικονομία-Ακρίβεια (63% στις συνολικές αναφορές) και το κράτος Δικαίου(46%), όπου το δεύτερο συνδέεται με τις κινητοποιήσεις για τα Τέμπη.
Τέλος καταγράφει την ικανοποίηση των πολιτών από την Δημοκρατικότητα της χώρας, όπου είναι χαμηλή, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της αντισυστημικής προδιάθεσης των πολιτών.Μεταξύ Δεκεμβρίου 2024 και Μαρτίου 2025 το κοινό επιρροής (potentiality) της ΝΔ έχει μειωθεί κατά 15 μονάδες (από 44 σε 29) και τώρα καταγράφεται στην τρίτη θέση, ενώ του ΠΑΣΟΚ που καταγράφεται στην πρώτη θέση έχει μειωθεί κατά 7 μονάδες (από 47 σε 44).
Επιπλέον, οι 2 στους 3 διαφωνούν με την άποψη ότι πέραν του σημερινού Πρωθυπουργού η χώρα δεν διαθέτει πολιτικό προσωπικό ικανό για αυτόν τον ρόλο, ενώ κυριαρχούν οι αρνητικές αξιολογήσεις για το κράτος.
Καταγράφεται όμως και ένα αίτημα αλλαγών: η πλειοψηφία προτιμά κυβερνήσεις συνεργασίας (57%) και θεωρεί αναγκαία την απλοποίηση διαδικασιών στη Δικαιοσύνη (83%) ή την ενίσχυση της βιομηχανίας αντί της «μονοκαλλιέργειας» μιας οικονομίας υπηρεσιών (71%).
Ως προς το διεθνές περιβάλλον, η πολιτική Τραμπ επιδρά ήδη στις αντιλήψεις των πολιτών. Θεωρείται απειλή για τη χώρα μας (με 31%, μετά την «παραδοσιακή» απειλή της Τουρκίας με 52%) και αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά ιδίως τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ευρώπη αλλά και της Δύσης με τον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι, αναδεικνύεται μια σαφής προτίμηση για μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ έναντι της συνεργασίας με τις ΗΠΑ (63% έναντι 34%).
Σύμφωνα με τα δεδομένα, η 28η Φεβρουαρίου δεν αποτελεί ένα ξαφνικό γεγονός, αλλά την κορύφωση μιας σειράς εξελίξεων που ωρίμαζαν για μεγάλο χρονικό διάστημα και τώρα επηρεάζουν την πολιτική πραγματικότητα. Στην Ελλάδα, η εμπιστοσύνη στην πολιτική εξουσία μειώνεται, οι σχέσεις με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ κλονίζονται, και η Δύση, συνολικά, θεωρείται ότι βρίσκεται σε φάση παρακμής (σύμφωνα με το 59% των ερωτηθέντων). Διαφαίνεται η εμφάνιση ενός παγκόσμιου συστήματος με πιο αυταρχικά, απομονωμένα και κυνικά χαρακτηριστικά. Ένας κόσμος που δεν συμβαδίζει με τις μεταπολεμικές αρχές που καθιερώθηκαν κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Ωστόσο, είναι ο κόσμος με τον οποίο καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.
